Dinsdag 2 februari 2016: dag van bezinning en cultuur

Er heeft in Cambodja in de periode 1975-1979 een genocide plaatsgevonden, waarbij een kwart van de bevolking is uitgemoord door een deel van haar eigen bevolking. Van de 12 miljoen Cambodjanen zijn er 3 miljoen op een vreselijke wijze vermoord.

Op 17 april 1975 veroverden de troepen van de Rode Khmer onder leiding van Pol Pot Phnom Penh. In navolging van Mao in China wilde hij van Cambodja een communistische staat maken en daarbij moesten alle contra-revolutionairen uit de weg worden geruimd. Contra-revolutionair was je al zodra je in de stad woonde, geschoold was, een bril droeg of zachte handen had. Zijn leger was gerecruteerd op het platteland onder de vaak ongeletterde en straatarme boerenbevolking. In het hele land, vooral in de stedelijke gebieden, werden mensen opgepakt en onder gruwelijke martelingen tot bekentenissen gedwongen, die ze dan moesten ondertekenen. Daarna werden ze op wrede wijze op de Killing Fields terechtgesteld. Dat laatste gebeurde niet met een kogel, maar op andere gruwelijke wijze, die ik hier niet maar niet ga beschrijven. Kinderen werden niet gespaard: ze zouden later eens wraak kunnen nemen!

Asl je in Cambodja bent, hoort een bezoek aan de plekken waar deze genocide plaatsvond, erbij. Elke Cambodjaanse familie heeft hier mee te maken gehad.

In Phom Penh is de school die door de Rode Khmer daar werd gebruikt als gevangenis, ingericht als een soort museum ter nagedachtenis aan deze periode: Tuol Sleng of kortweg S-21. S 21 was het gebouw waar de martelingen plaatsvonden. Even buiten Phnom Penh is een van de executieplaatsen in Cambodja eveneens als herdenkingsplaats ingericht, de zogenaamde Killing Fields. Er waren zeer veel van dit soort gevangenissen en executieplaatsen verspreid over heel Cambodja.

Vanmorgen hebben we deze twee plekken bezocht. Overbodig uit te leggen dat dit een zeer confronterende 'excursie' was. Details zal ik hier achterwege laten. Wel plaats ik wat foto's met als titel 'Waarschuwing, confronterend'.

Hoe groot kan de overgang zijn? Na een lunchpauze zijn we in het centrum van de stad naar het Nationaal museum en het Koninklijk paleis geweest. In het museum vind je vooral zeer oude beelden uit de periode van de Angkor-cultuur of daarvoor. Vooral hindoeïstisch en boeddhistisch. Veel Hindoegoden staan daar. Prachtig. Foto's hiervan staan in een aparte serie.

Het Koninklijk paleis is gebouwd in Khmer-stijl, wat je onder andere kunt zien aan de vormen van de daken. Slechts een deel van het paleis is te bezichtigen. In het andere deel woont de huidige koning, Norodom Sihamoni. Eigenlijk is deze koning niet veel meer dan een marionet in het nog steeds communistische Cambodja, dat evenals Laos, slechts een politieke partij kent en in feite een dictatuur is. Afstammelingen van de Rode Khmer hebben nog steeds grote politieke invloed, ondanks het proces in 2009 tegen een aantal kopstukken uit de periode 1975-1979.

Morgen gaan we naar Siem Reap. Vanuit die stad kunnen we dan donderdag - zaterdag het grote complex van Angkor bezoeken. Een plan om daar optimaal van te genieten, heb ik al globaal in mijn hoofd zitten. In ieder geval (zeer) vroeg op en uiterlijk om 2 uur 's middags stoppen: dan is het zo heet met 35 graden en een behoorlijke luchtvochtigheid, dat je maar beter rustig aan kunt doen.

Zaterdagavond begint dan de terugreis naar Nederland.